Po śmierci spadkodawcy dochodzi do otwarcia testamentu i każdy ze spadkobierców otrzymuje informację o zakresie dziedziczenia po zmarłym. Kolejnym krokiem, jaki powinien zostać wykonany jest stwierdzenie nabycia spadku na drodze sądowej lub notarialne poświadczenie dziedziczenia. Obydwa sposoby nie są zobligowane żadnym terminem, więc spadkobiercy mogą wystąpić o potwierdzenie prawa do spadku w dogodnym dla siebie czasie.
Jak przebiega procedura stwierdzenia nabycia spadku?
Rozpoczęcie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku jest przeprowadzane na wniosek spadkobierców. Sąd nie ma obowiązku wszczynania takiego postępowania z urzędu. Postępowanie jest bezsporne i odbywa się na wniosek i nie ma to nic wspólnego z pozwem. Wniosek składany do sądu powinien wskazywać wszystkich spadkobierców. Następnie należy przedstawić okoliczności śmierci osoby będącej spadkodawcą oraz sposób dziedziczenia.
Ponieważ może ono nastąpić nie tylko na podstawie pozostawionego testamentu, ale również z ustawy, kolejnym punktem jest wyszczególnienie, co wchodzi w skład masy spadkowej. Sporządzony wniosek o stwierdzenie nabycia spadku należy przedłożyć w sądzie stosownym do ostatniego zameldowania spadkodawcy. W przypadku niemożności jego ustalenia, wniosek należy złożyć w sądzie adekwatnym do miejsca znajdowania się majątku spadkowego.
Okoliczności badane przez sąd na wniosek o stwierdzenie spadku
Podczas postępowania o stwierdzenie nabycia spadku sąd zajmie się oceną treści testamentu, nie będzie jednak analizował składu masy majątkowej. Najważniejszą sprawą do rozpatrzenia będą zasady dziedziczenia, nie będzie przedmiotem sprawy ustalanie, kto dziedziczy konkretne rzeczy spadkowe. Istnieją jednak dwa odstępstwa od tej zasady, a mianowicie:
- Zapis windykacyjny – sąd orzeka o jego istnieniu a sprawdzanie majątku będzie obejmowało tylko przedmiot tego zapisu.
- Zawarcie w testamencie jednej lub kilku osób, jako swoich spadkobierców, na skutek, czego wszystkie przedmioty spadkowe wyczerpały cały majątek spadkowy. Ustalane będą części ułamkowe odpowiadające stosunkowi wartości przynależnych im przedmiotów spadkowych. W tym przypadku, aby ocenić ich wartość i odpowiedni stosunek ich wartości, sąd ustala wartość całej masy spadkowej.
Więcej na temat testamentu przeczytasz na stronie: https://dm-adwokaci.pl/uslugi-adwokackie/prawo-spadkowe/
Jakie cele spełnia zachowek?
Ustanowienie instytucji zachowku ma na celu ochronę poszkodowanych spadkobierców ustawowych. Do takich spadkobierców zaliczane są osoby najbliżej spokrewnione ze zmarłym spadkodawcą, należą do nich: małżonek, dzieci, rodzice, wnuki. Jeżeli dana osoba za życia sporządziła testament, w którym ujęła tylko niektórych członków rodziny lub zapisała majątek osobom obcym, spadkobiercy ustawowi mogą wystąpić o zachowek.
Czego może domagać się spadkobierca ustawowy tytułem zachowku?
Spadkobierca pominięty w testamencie, może żądać gratyfikacji finansowej od tych spadkobierców, którzy zamiast niego weszli w posiadanie praw do majątku spadkowego. Zachowek jednak nie gwarantuje odzyskania konkretnych przedmiotów należących do masy spadkowej, dlatego więc nie możliwe będzie otrzymanie cennych pamiątek rodzinnych. Zachowek jednak umożliwia otrzymanie zadośćuczynienia finansowego, czyli ma aspekt ekonomiczny.
Kto jest uprawniony do uzyskania zachowku?
Zachowek jest uprawnieniem należnym dzieciom i wnukom (zstępnym), jak również rodzicom i małżonkowi spadkodawcy. To znaczy o zachowek mogą ubiegać się osoby, które dziedziczyłyby z mocy ustawy po spadkodawcy. Zachowek może zostać wypłacony na podstawie ugody zawartej ze spadkobiercą, jeżeli nie jest to możliwe, pozostaje droga sądowa. W przypadku, uzyskania wyroku sądowego, zachowek powinien zostać wypłacony, jednak nie zawsze tak się dzieje, dlatego pozostaje jeszcze egzekucja komornicza.
Dochodzenie zachowku na drodze sądowej
Osoba uprawniona do zachowku przed wszczęciem postępowania sądowego jest zobowiązana do zapłacenia opłaty sądowej, w przeciwnym wypadku nie będzie możliwe rozstrzygnięcie sprawy na drodze sądowej. Powództwo o zachowek dotyczy sytuacji, gdy nie ma możliwości zawarcia ugody lub w przypadku kwestii spornych odnośnie żądanej wysokości zachowku.
Sprawą istotną jest to, że wysokość zachowku nie wiąże się z wartością masy majątkowej, jaką spadkobierca ustawowy otrzymałby w przypadku dziedziczenia. Uzyskuje on prawo do otrzymania określonej części masy spadkowej w postaci kwoty pieniężnej. Wysokość tej sumy będzie zależała od ilości osób, które mogą ubiegać się o wypłacenie zachowku, darowizn, jakie spadkodawca wykonał jeszcze za swojego życia.
Rodzaje testamentów
Osoba pragnąca za życia podzielić swój majątek i przekazać go członkom swojej rodziny lub innym osobom sporządza testament własnoręczny, notarialny lub ustny. Największe problemy budzi testament własnoręczny, ponieważ może zawierać błędy odnośnie zapisów czy wydziedziczenia. Takie nieprawidłowości mogą doprowadzić do konfliktów między spadkobiercami, wtedy testament będzie obiektem oceny sądowej.
Konsekwencją tego może być odziedziczenie masy spadkowej przez dzieci i małżonka lub w przypadku ich braku przed dalszą rodzinę, a osoby wskazane w testamencie nie otrzymają masy spadkowej. Natomiast testament potwierdzony przez notariusza jest dokumentem urzędowym trudnym do podważenia. Testament ustny wymaga obecności kilku świadków i spełnienia określonych wymogów odnośnie przyczyn takiego sposobu jego powstania.
Dodaj komentarz